ενημέρωση: 30 Μαρτίου 2020
Η ποικιλοχρωμία ή πολυχρωμία ή διαποίκιλση στα φυτά (ή όταν αναφέρεται στο φύλλωμα το πανασέ φύλλωμα), εμφανίζεται μέσω φυσικής μετάλλαξης ή ιογενούς μόλυνσης και έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της χλωροφύλλης σε μερικά από τα κύτταρα του φυτού το οποίο με τη σειρά του προκαλεί την εμφάνιση κίτρινων περιοχών ανάμεσα σε πράσινο, στα φύλλα του φυτού και κάποιες φορές και στα στελέχη κάποιων φυτών.
Στη φύση η ποικιλοχρωμία εμφανίζεται σπάνια. Τα είδη φυτών με πανασέ φύλλωμα ή ποικιλόχρωμα στελέχη, συναντώνται μερικές φορές στο θόλο τροπικών δασών και αυτός ο βιότοπος είναι από όπου προέρχονται πολλά φυτά εσωτερικού χώρου.
Η λέξη πανασέ προέρχεται από τη γαλλική panaché (variegation). Ο όρος ‘πανασέ φύλλωμα’ χρησιμοποιείται κάπως χαλαρά. Σε ορισμένες περιπτώσεις περιλαμβάνει φυτά που είναι όλα ενός χρώματος, το χρώμα αυτό όμως δεν έχει χλωροφύλλη σε σύγκριση με το φυσιολογικό φυτό. Αυτά τα φυτά αναφέρονται επίσης ως ξανθοφυλλικά όταν έχουν μόνο τον εναπομείναντα κίτρινο χρωματισμό. Τα εντελώς λευκά φυτά (αλφικά, λευκιστικά ή αλλιώς αλμπίνο) είναι πιο σπάνια και συχνά δεν επιβιώνουν με αυτόν τον βαθμό απώλειας χρώματος.
Γενικά, τα ποικιλόχρωμα φυτά τείνουν να είναι πιο αδύναμα από τα αντίστοιχα μη ποικιλόχρωμα, λόγω της μειωμένης τους ικανότητας να διεξάγουν φωτοσύνθεση (λόγω έλλειψης χλωροφύλλης) και ως εκ τούτου αναπτύσσονται πιο αργά από τα μη-ποικιλόχρωμα φυτά. Ωστόσο, τα περισσότερα από αυτά τα φυτά βρίσκονται σε τεχνητά ελεγχόμενα περιβάλλοντα και καλλιεργούνται ειδικά για να επιβιώσουν ως φυτά εσωτερικού χώρου όπου ο ανταγωνισμός είναι ανύπαρκτος, ενώ συχνά τους παρέχεται έκθεση σε ημισκιά που είναι απαραίτητη για αυτά τα φυτά, ώστε το φύλλωμά τους να μην καεί και αποχρωματιστεί από το ηλιόφως.
Πολλά ποικιλόχρωμα φυτά είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στη διακύμανση του φωτός. Χρειάζονται συγκεκριμένη έκθεση σε συγκεκριμένο φάσμα φωτός και εάν αυτό παρεκκλίνει προς τη μια πλευρά με περισσότερο φως τότε τείνουν να χάσουν τα πράσινα μέρη, ενώ, εάν συμβεί το αντίθετο, εάν δεχτούν περισσότερη σκιά, τείνουν να χάσουν την ποικιλοχρωμία τους και τα φύλλα θα είναι περισσότερο πράσινα. Αυτή η διακύμανση μπορεί να είναι τόσο εξαιρετικά λεπτή, που να τη συναντούμε ακόμα και μέσα στα παρακλάδια ενός και μόνο μικρού φυτού. Λαμπρό παράδειγμα η Tradescantia 'Pink Furry' στην ακόλουθη φωτογραφία.
 |
| Tradescantia 'Pink Furry'. Το παρακλάδι που βρίσκεται στα αριστερά βρίσκεται πίσω από το κάθετο πλαίσιο του παραθύρου και συνεπώς δέχεται λιγότερο φως. Το παρακλάδι στη δεξιά πλευρά έτσι όπως βλέπουμε, έχει άμεση έκθεση στο παράθυρο με ΝΔ προσανατολισμό και στις ακτίνες του ήλιου (που τον βλέπουμε όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια στην Ολλανδία). Όπως βλέπουμε, το παρακλάδι στα αριστερά είναι πιο πράσινο σε σχέση με το παρακλάδι στα δεξιά. |
 |
| Haworthiopsis limifolia f. variegata. Η ποικιλόχρωμη μορφή της Haworthiopsis (Haworthia) limifolia. |
Μερικά από τα ποικιλόχρωμα παχύφυτα δεν εμφανίζουν σημάδια σημαντικής αποδυνάμωσης και πολλά από αυτά τα φυτά φαίνονται τόσο ικανά να επιβιώσουν σε ακραία περιβάλλοντα όσο και τα αντίστοιχα φυτά στις «κανονικές» μορφές τους... Αν και κατά μέσο όρο τείνουν να αναπτύσσονται κάπως πιο αργά. Αυτή η αδυναμία φτάνει στο όριο συχνά, με τις αλφικές/λευκιστικές (αλμπίνο) μορφές ποικιλοχρωμίας, με κάποια από αυτά να μην καταφέρουν να τα βγάλουν πέρα μετά τα πρώτα τους φύλλα… Γενικά όμως, τα αλφικά φυτά δεν εμφανίζονται συχνά.
 |
| Μόσχευμα από Tradescantia zebrina 'Discolor Multicolor'. Η συγκεκριμένη καλλιεργούμενη ποικιλία παρουσιάζει εξαιρετική διακύμανση στο μοτίβο αλλά και στα χρώματα. Ακόμη και παρακλάδι που αναπτύσσεται από τον ίδιου βλαστό, ενδέχεται να μεταλλαχτεί με τελείως διαφορετικά χρώματα. Στην εικόνα βλέπουμε ένα μόσχευμα από την εν λόγω ποικιλία, με άνω του 90% αλφική ποικιλοχρωμία. Με σχεδόν ολοκληρωτική έλλειψη χλωροφύλλης, το μόσχευμα παλεύει να επιβιώσει. Βρίσκεται δύο μήνες μέσα στο νερό και παρόλο που αυτή η ποικιλία αναπτύσσει ρίζες μέσα σε 3 με 4 μόνο μέρες, το εν λόγω μόσχευμα μόλις και μετά βίας ανέπτυξε μία λεπτή ριζούλα. |
Τύποι ποικιλοχρωμίας (πανασέ φυλλώματος)
Οι αιτίες για το πανασέ φύλλωμα στα φυτά (ή την ποικιλοχρωμία γενικότερα όταν περιλαμβάνονται και στελέχη του φυτού) είναι πολλές. Η πιο συνηθισμένη αιτία στα φυσικά φυτά είναι γενετική, αν και τα φυτά με φυσικό πανασέ φύλλωμα είναι ως επί το πλείστον ασυνήθιστα. Στα γένη Euphorbia και Sansevieria υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός φυσικά ποικιλόχρωμων φυτών στα οποία η ποικιλοχρωμία είναι τόσο σταθερή ώστε η ταυτοποίηση του φυτού συχνά βασίζεται σε αυτούς τους πανασέ χρωματισμούς. Σε αυτά τα φυτά, το γενετικό υλικό που περιέχεται στον σπόρο θα είναι σύμφωνο προς την ποικιλία και όλοι οι απόγονοι θα έχουν την ίδια ή παρόμοια ποικιλία με τους γονείς τους. Επιπλέον, η ποικιλομορφία δεν φαίνεται να εξασθενεί με κανέναν τρόπο το φυτό και ούτε καν επηρεάζει την ικανότητα του φυτού να ανέχεται το ζεστό, άμεσο ηλιακό φως. Επιπλέον, τα περισσότερα από αυτά τα φυτά είναι σχεδόν τόσο θεαματικά ποικιλόμορφα όπως και αυτά από καλλιεργούμενες ποικιλίες, με τα οποία είμαστε πιο εξοικειωμένοι. |
| Sansevieria cylindrica, ένα παχύφυτο που εμφανίζει φυσική ποικιλοχρωμία. |
Μεταλλαξιογόνος ποικιλοχρωμία
Η πιο συνηθισμένη ποικιλοχρωμία που απαντάται στα καλλιεργούμενα φυτά δεν είναι φυσικώς γενετική, αλλά λόγω των μεταλλάξεων που παρεκκλίνουν στα χρωμοσώματα των αναπτυσσόμενων ή μεριστωματικών ιστών. Οι σπόροι από αυτά τα φυτά συνήθως δεν βλασταίνουν για να δώσουν άλλο ένα ποικιλόχρωμο φυτό, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις, η συχνότητα της ποικιλοχρωμίας αυξάνεται σίγουρα σε σχέση με τον τυχαίο κανόνα. Στα περισσότερα από αυτά τα ποικιλόχρωμα καλλιεργούμενα φυτά, η ποικιλόχρωμη μετάλλαξη καλλιεργείται μεθοδικά επιλέγοντας για το καλύτερο φύλλωμα ή τις παραλλαγές των λουλουδιών. Αυτό γίνεται με διαίρεση ή άλλες μορφές αγενούς πολλαπλασιασμού (όπως η καλλιέργεια νέων φυτών από μοσχεύματα στελεχών... τα μοσχεύματα ριζών συνήθως δεν οδηγούν σε πιο ποικιλόχρωμα φυτά από αυτά που κάποιος θα συναντούσε τυχαία). Πολλές από αυτές τις μεταλλαγμένες παραλλαγές είναι συνεπείς από γενιά σε γενιά, ενώ άλλες είναι εντελώς τυχαίες. Αυτές οι μη φυσικές μεταλλάξεις είναι γνωστές ως χίμαιρες ή συνδυασμός δύο διαφορετικών χρωμοσωμικών συνθέσεων σε έναν μόνο οργανισμό (στην περίπτωση αυτή, κύτταρα που δεν παράγουν χρωστική παράλληλα με αυτά που παράγουν). Αυτά μπορεί να είναι αρκετά συνεπή από φύλλο σε φύλλο, ή μερικές φορές η ποικιλοχρωμία θα εμφανιστεί τυχαία στο φυτό με κάποια μεμονωμένα ποικιλόχρωμα φύλλα ή κλαδιά διάσπαρτα στο σύνολο του φυτού.
 |
| Sansevieria masoniana, μια μεταλλαξιογόνος ποικιλοχρωμία που απαντάται φυσικά σε αυτό το είδος Σανσεβιέριας. |
Χιμαιρισμός
Πρόκειται για ένα επιπλέον σετ στο γενετικό υλικό κάποιων οργανισμών (και φυτών στην προκειμένη περίπτωση) που μπορεί να εκδηλώνεται με κάποια ετεροχρωμία ή με μορφή μωσαϊκού στο φύλλωμα ή στα στελέχη του φυτού. Ενώ άλλες φορές μπορεί να μην εκδηλώνεται με κάποιο εμφανές σύμπτωμα. Επειδή η ποικιλοχρωμία οφείλεται στην παρουσία δύο ειδών φυτικών ιστών, ο πολλαπλασιασμός του φυτού πρέπει να γίνεται με μια βλαστική μέθοδο πολλαπλασιασμού που διατηρεί και τους δύο τύπους ιστού σε σχέση μεταξύ τους. Συνήθως, τα βλαστικά μοσχεύματα, το μπόλιασμα (κεντρισμός) οφθαλμών και στελεχών, και άλλες μέθοδοι πολλαπλασιασμού που έχουν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη από μασχαλιαίους οφθαλμούς στη βάση των φύλλων, θα διατηρήσουν την ποικιλοχρωμία. Τα μοσχεύματα με πλήρη ποικιλοχρωμία ενδέχεται να είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να πολλαπλασιαστούν, όπως τα νεαρά φυτάρια που παράγει το υβρίδιο Kalanchoe 'Pink Butterflies'. Τα ριζικά μοσχεύματα συνήθως δεν διατηρούν την ποικιλοχρωμία, καθώς ο νέος ιστός του στελέχους προέρχεται από έναν συγκεκριμένο τύπο ιστού μέσα στη ρίζα. |
| Kalanchoe cv. 'Pink Butterflies'. Τα φυτάρια που παράγει συνεχώς αυτό το υβρίδιο στο περίγραμμα των φύλλων του, δεν μπορούν δυστυχώς να βλαστήσουν επειδή απουσιάζει η χλωροφύλλη από αυτά. Σε αντίθεση με τα φυτάρια των συγγενικών και παρόμοιων: Kalanchoe daigremontiana και Kalanchoe delagoensis που βλασταίνουν αμέσως μόλις πέσουν στο χώμα. |
Ανακλαστική ποικιλοχρωμία
Ορισμένου τύπου ποικιλοχρωμία οφείλεται σε οπτικά φαινόμενα που προκαλούνται από την ανάκλαση του φωτός από την επιφάνεια του φύλλου. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ένα στρώμα αέρα βρίσκεται ακριβώς κάτω από την επιδερμίδα του φύλλου με αποτέλεσμα μια λευκή ή ασημένια αντανάκλαση. Μερικές φορές αποκαλείται «ποικιλοχρωμία φουσκάλα» (blister variegation).Η Pilea cadierei είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός φυτού εσωτερικού χώρου με αυτό το χαρακτηριστικό. Τα φύλλα των περισσότερων ειδών Κυκλάμινου παρουσιάζουν επίσης τέτοια μοτίβα ποικιλοχρωμίας, που ποικίλει μεταξύ των φυτών, αλλά είναι συνεχής σε κάθε φυτό.
Ένας άλλος τύπος ανακλαστικής ποικιλοχρωμίας προκαλείται από τρίχες σε μέρη του φύλλου, τα οποία μπορεί να είναι διαφορετικά χρωματισμένα από το φύλλο. Αυτό εμφανίζεται σε διάφορα είδη Μπιγκόνιας (Begonia).
 |
| Χαρακτηριστικά παραδείγματα ανακλαστικής ποικιλοχρωμίας: στο φύλλωμα της Pilea cadierei (αριστερά) και ανακλαστική ποικιλοχρωμία από τις τρίχες των φύλλων, σε ένα υβρίδιο Μπιγκόνιας (δεξιά). |
Ποικιλοχρωμία στη φλέβωση
Μερικές φορές εμφανίζεται ποικιλοχρωμία στη φλέβωση του φύλλου με λευκό ή κίτρινο χρώμα. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη πράσινου ιστού πάνω από τις φλέβες. Μπορεί να εμφανιστεί σε μερικά φυτά της οικογένειας των Αροειδών. Η φλεβική ποικιλοχρωμία είναι ορατή σε φυτά που έχουν προεξέχουσες φλέβες που είναι γενικά απαλλαγμένα από χλωροπλάστες (όπως είναι πολλές φλέβες φύλλων άλλωστε, αλλά οι περισσότερες δεν είναι τόσο προεξέχουσες ώστε κάποιος να τολμούσε να χαρακτηρίσει αυτά τα φύλλα ως ποικιλόχρωμα).
 |
| Alocasia amazonica (αριστερά) και Xanthosoma lindenii (δεξιά) με χαρακτηριστική ποικιλοχρωμία των φλεβώσεων στα φύλλα. |
 |
| Μια ποικιλία Φιτόνιας, η Fittonia albivenis με έντονη την φλεβική ποικιλοχρωμία στα φύλλα του φυτού. |
 |
| Γαϊδουράγκαθο (Silybum marianum). Λεπτομέρεια στο φύλλωμα όπου βλέπουμε την ανακλαστική ποικιλοχρωμία και ειδικότερα την ποικιλοχρωμία φουσκάλα. |
Χρωστική ποικιλοχρωμία
Μια κοινή αιτία της ποικιλοχρωμίας είναι η επικάλυψη πράσινης χρώσης από άλλες χρωστικές, όπως οι ανθοκυανίνες. Αυτό συχνά εκτείνεται σε ολόκληρο το φύλλο, κάνοντάς το κοκκινωπό ή ιώδες. Ωστόσο, σε ορισμένα φυτά εμφανίζεται συνεχής ζωνική επικάλυψη, όπως σε μερικά τριφύλλια, βρομέλιες, ορισμένα είδη Pelargonium spp. και Oxalis spp. Σε άλλα, όπως στις κοινές μορφές των φυτών ή στις καλλιεργούμενες ποικιλίες του φυτού Coleus, η πολυχρωμία ενδέχεται να ποικίλλει ευρέως σε ένα συγκεκριμένο πληθυσμό. |
| Ένα υβρίδιο Coleus με χαρακτηριστική χρωστική ποικιλοχρωμία. Τα διαφορετικά ποσοστά χλωροφύλλης και ανθοκυανίνης προσδίδουν αυτή τη μοναδική εμφάνιση στα περισσότερα υβρίδια των φυτών Coleus. |
Παθολογική ποικιλοχρωμία
Οι μολύνσεις από ιούς ενδέχεται να προκαλέσουν την εμφάνιση σχηματομορφών (patternings) στην επιφάνεια του φύλλου. Οι σχηματομορφές είναι συχνά χαρακτηριστικό της μόλυνσης. Παραδείγματα είναι οι μωσαϊκοί ιοί (mosaic viruses), οι οποίοι προκαλούν μια μωσαϊκού-τύπου εμφάνιση στην επιφάνεια του φύλλου ή στον ιό της ποικιλοχλώρωσης των εσπεριδοειδών (CVV).
Αμυντική μεταμφίεση
Έχει προταθεί ότι ορισμένα μοτίβα ποικιλοχρωμίας των φύλλων ενδέχεται να αποτελούν μέρος μιας αμυντικής «στρατηγικής μεταμφίεσης». Σε αυτή την περίπτωση, η ποικιλοχρωμία των φύλλων μπορεί να εμφανιστεί σε έναν φυλλοκνίστη (leaf miner) ότι το φύλλο είναι ήδη μολυσμένο, έχοντας ως αποτέλεσμα να μειωθεί έτσι η παρασιτοποίηση του φύλλου από φυλλοκνίστες.
 |
| εκτεταμένη ζημιά σε φύλλο από φυλλοκνίστη (leaf miner) |
Ονοματολογία - ορολογία
Στην ονοματολογία των φυτών, ο όρος variegata ο οποίος υποδηλώνει ότι ένα φυτό είναι ποικιλόχρωμο, μπορεί να γραφεί με δύο τρόπους. Ας τους δούμε παρακάτω, καθώς και τις διαφορές τους.variegatus/variegata/variegatum: όταν ο όρος γράφεται με πλάγια γραφή - ως το δεύτερο μέρος της λατινικής διωνυμικής ονομασίας - με όλα τα γράμματα πεζά, υποδηλώνει ένα βοτανικό είδος φυτού με φυσική ποικιλοχρωμία που βρίσκεται στο φυσικό του περιβάλλον ή που προέρχεται από τη φύση. Παράδειγμα: Aloe variegata (της οποίας παρεμπιπτόντως η τρέχουσα αναγνωρισμένη ονομασία είναι Gonialoe variegata[5]). Στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν έχουμε να κάνουμε με φυσική ποικιλοχρωμία, που προήλθε με φυσικό τρόπο.
'Variegatus'/'Variegata'/'Variegatum': όταν ο όρος γράφεται μέσα σε μονά λατινικά εισαγωγικά, με το πρώτο γράμμα κεφαλαίο και με μη πλάγια γραφή - ως τρίτο στοιχείο ενός ονόματος - τότε υποδεικνύει μια ποικιλόχρωμη καλλιεργούμενη ποικιλία ενός μη-ποικιλόχρωμου γονέα, όπως η Crassula pellucida ssp. marginalis ‘Variegata’, η οποία είναι η ποικιλόχρωμη καλλιεργούμενη ποικιλία της Crassula pellucida ssp. marginalis. Ωστόσο, δεν έχουν όλα τα ποικιλόχρωμα φυτά αυτή τη λατινική ετικέτα. Για παράδειγμα πολλές ποικιλίες του Pelargonium εμφανίζουν κάποια ζωνική ποικιλοχρωμία στα φύλλα τους. Μπορούν να επισημανθούν και άλλοι τύποι ποικιλοχρωμίας. Ενώ δε και για τους δύο τύπους - βοτανική ποικιλοχρωμία ή ποικιλοχρωμία μιας καλλιεργούμενης ποικιλίας - υπάρχει διαφοροποίηση όσον αφορά στο γένος (αρσενικό/θηλυκό/ουδέτερο). Έτσι, όταν το γένος είναι αρσενικό τότε αντίστοιχα και ο λατινικός όρος που υποδηλώνει την ποικιλοχρωμία γράφεται και αυτός στο αρσενικό γένος (variegatus ή 'Variegatus'). Και το αυτό για τα θηλυκά (variegata ή 'Variegata') και για τα ουδέτερα (variegatum ή 'Variegatum'). Αν και δεν υπάρχει απόλυτη συνέπεια ως προς την επικράτηση του ίδιους γένους τόσο στο γένος όσο και στο είδος[6]. Ένα παράδειγμα - από τα πολλά - είναι και το διώνυμο Caralluma hesperidum. Η ονομασία του γένους (Caralluma) είναι γένους θηλυκού, ενώ η ονομασία του είδους (hesperidum) είναι γένους ουδέτερου.
 |
| Crassula pellucida ssp. marginalis ‘Variegata’. Μια ποικιλόχρωμη καλλιεργούμενη ποικιλία που εμφανίζει επίσης και τριχρωμία (βλέπε τον όρο tricolor πιο κάτω στις ορολογίες) |
Albo-lineata, albolineata, albo-striata, albostriata
Αυτές οι ονομασίες αποτελούνται από το πρώτο συνθετικό albo (λατιν. για κάτι που γίνεται λευκό) και το lineata/striata που αναφέρεται σε λεπτότερες ποικιλόχρωμες ραβδώσεις κατά μήκος των φύλλων (βλέπε και πιο κάτω). Συνεπώς, αυτοί οι όροι αναφέρονται σε ποικιλοχρωμία με λευκές ραβδώσεις στο φύλλωμα.
 |
| Convallaria majalis 'Albostriata' |
Albo-mediopicta, mediopicta alba, albo-vittata, albovittata
Αυτές οι ονομασίες αποτελούνται από το πρώτο συνθετικό albo (λατιν. για κάτι που γίνεται λευκό) και το mediopicta, vittata που αναφέρεται στην ποικιλόχρωμη λωρίδα κατά μήκος στα φύλλα των φυτών. Συνεπώς αναφέρονται σε ποικιλοχρωμία με λευκή ράβδωση/ραβδώσεις στο φύλλωμα.
 |
| Agave americana 'Mediopicta Aurea' (αριστερά) και Agave americana 'Mediopicta Alba' (δεξιά). |
Albo-marginata, albomarginata
Η ονομασία albo-marginata (λευκοκρασπεδωτή) αποτελείται από το πρώτο συνθετικό albo (λατιν. για κάτι που γίνεται λευκό) και το marginata (λατιν. περιθώριο) και αναφέρεται στο λευκό περίγραμμα στα φύλλα του φυτού. Βλέπε και στην ενότητα με τις φωτογραφίες παρακάτω, την διαφορετική ποικιλοχρωμία της Hoya carnosa 'Krimson Queen' σε αντίθεση με την Hoya carnosa 'Krimson Princess'.
Aureo-lineata, aureolineata, aureo-striata, aureostriatus
Αυτές οι ονομασίες αποτελούνται από το πρώτο συνθετικό aureo: αναφερόμενο στο χρυσό/κίτρινο χρώμα του πανασέ φυλλώματος και το lineata, striata/striatus που αναφέρεται σε λεπτότερες ποικιλόχρωμες ραβδώσεις κατά μήκος των φύλλων (βλέπε και πιο κάτω). Συνεπώς αναφέρονται σε ποικιλοχρωμία με χρυσοκίτρινες ραβδώσεις στο φύλλωμα.
Aureo-marginata, aureomarginata, aurea marginata
Η ονομασία aureomarginata (χρυσοκρασπεδωτή) αποτελείται από το πρώτο συνθετικό aureo: αναφερόμενο στο χρυσό/κίτρινο χρώμα του πανασέ φυλλώματος και το marginata (λατιν. περιθώριο). Συνεπώς αναφέρεται στο χρυσοκίτρινο περίγραμμα στα φύλλα του φυτού. Παραδείγματα: Daphne odora 'Aureomarginata', Euonymus japonicus 'Aureo-Marginata', Fritillaria imperialis 'Aureomarginata', Hosta fortunei ‘Aureomarginata', Ilex aquifolium 'Aurea Marginata', Sambucus nigra 'Aureomarginata'. Το ποικιλόχρωμο περίγραμμα στα φύλλα των φυτών είναι και η κοινή μορφή ποικιλοχρωμίας (πανασέ φυλλώματος). Άλλοτε αυτό είναι κίτρινου και άλλοτε λευκού χρώματος (albo-marginata).
Aureo-mediopicta, aureomediopicta, mediopicta aurea
Αυτή η ονομασία αποτελείται από το πρώτο συνθετικό aureo: αναφερόμενο στο χρυσό/κίτρινο χρώμα του πανασέ φυλλώματος και του mediopicta που αναφέρεται στην ποικιλόχρωμη λωρίδα στο κέντρο κατά μήκος στα φύλλα των φυτών.
 |
| Agave americana 'Mediopicta Aurea'. |
Bicolor
Η ονομασία bicolor (δίχρωμο) αναφέρεται στα ποικιλόχρωμα φυτά με δύο χρώματα στα φύλλα ή σε άλλα μέρη του φυτού.
 |
| Fascicularia bicolor. Παράδειγμα διχρωμίας |
Flavo-marginata, flavomarginata
συνώνυμη ονομασία του όρου albo-marginata (βλέπε πιο πάνω).
Lineata, striata/striatus
Αυτή η ονομασία αναφέρεται σε λεπτότερες ποικιλόχρωμες ρίγες κατά μήκος των φύλλων.
 |
| Agave americana var. striata |
Mediopicta, vittata, vittatum
Και οι τρεις αυτές ονομασίες αναφέρονται σε ποικιλόχρωμα φυτά με αντίστροφο ποικιλόχρωμο φύλλωμα, με μια λωρίδα λευκό/κίτρινο χρώμα στο κέντρο των φύλλων τους. Παραδείγματα: Agave americana mediopicta, Chlorophytum comosum ‘Vittatum’, Chlorophytum laxum ‘Pacific’.
|
|
Quadricolor
Η ονομασία quadricolor (τετράχρωμο) αναφέρεται στα ποικιλόχρωμα φυτά με τέσσερα χρώματα στα φύλλα ή άλλα μέρη του φυτού.
 |
| Lachenalia aloides var. quadricolor |
Tricolor
Η ονομασία tricolor (τρίχρωμο) αναφέρεται στα ποικιλόχρωμα φυτά με τρία χρώματα στα φύλλα ή άλλα μέρη του φυτού. Παραδείγματα: Hoya carnosa 'Krimson Queen', Hoya carnosa 'Rubra', Saxifraga stolonifera 'Tricolor', Tradescantia spathacea ‘Tricolor’.
 |
| Tradescantia spathacea 'Tricolor' (αριστερά) και Saxifraga stolonifera 'Tricolor' (δεξιά). Δυο χαρακτηριστικά φυτά, δυο καλλιεργούμενες ποικιλίες με εμφανή την τρίχρωμη ποικιλοχρωμία στο φύλλωμά τους. |
Variegatus/variegata/variegatum
Αυτή η ονομασία είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη όταν αναφέρεται σε ποικιλόχρωμα (ή πολύχρωμα) φυτά ή αλλιώς φυτά με πανασέ φύλλωμα. Είναι ένας γενικός όρος περιγραφής αυτών των φυτών. Ειδικότερα χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα δικοτυλήδονα φυτά, των οποίων η ποικιλοχρωμία διαφέρει από αυτή των μονοκοτυλήδονων. Δεδομένου ότι στα δικοτυλήδονα φυτά τα φύλλα δεν φυτρώνουν από ένα κεντρικό σημείο, η ποικιλοχρωμία ποικίλλει περισσότερο, συμπεριλαμβάνοντας στίγματα ή κυκλικά μοτίβα μιμούμενα το σχήμα του φύλλου. Παραδείγματα: Begonia 'Rex', Ficus benjamina ‘Variegata’, Hypoestes phyllostachya.
 |
| Ficus benjamina 'Variegata'. Αριστερά η κοινή μορφή και δεξιά η ποικιλόχρωμη. |
Φωτογραφίες ποικιλόχρωμων φυτών και διαφοροποιήσεις
 ^ Chlorophytum laxum 'Pacific'. Η ανοιχτόχρωμη λωρίδα στο κέντρο του φύλλου είναι η αντίστροφη ραβδωτή ποικιλοχρωμία από ό,τι συναντούμε συνήθως. Η συνήθης ποικιλοχρωμία των περισσότερων φυτών είναι με τις κίτρινες ή λευκές ρίγες στο περίγραμμα των φύλλων. |
 ^ Euphorbia lactea 'Cristata White Ghost': ένα φυτό χίμαιρα και ένα από τα σχεδόν αλφικά φυτά που εμφανίζονται αρκετά συχνά πλέον στο εμπόριο. |
 ^ Eucalyptus deglupta: η ποικιλοχρωμία εμφανίζεται και σε κορμούς δέντρων. |
 ^ Schefflera arboricola 'Variegata'. Ακόμη μια ποικιλοχρωμία ενός κοινού δικοτυλήδονου φυτού. Η ποικιλοχρωμία μάλιστα είναι η αντίστροφη με την ανοιχτόχρωμη χρωστική να εμφανίζεται στο κέντρο του φύλλου. |
 ^ Hoya carnosa 'Krimson Princess', λέγεται και Hoya carnosa 'Rubra' (αριστερά) και Hoya carnosa 'Krimson Queen' (δεξιά). Η Πριγκίπισσα και η Βασίλισσα με δυο αντίθετες φορεσιές. Στην Πριγκίπισσα η ποικιλοχρωμία εμφανίζεται στο κέντρο των φύλλων, ενώ στη Βασίλισσα στο περίγραμμα των φύλλων αντίστοιχα. Αυτές οι Χόγιες εμφανίζουν επίσης και τριχρωμία, σε κάθε νέα ανάπτυξη η οποία έχει κόκκινο χρώμα, γι' αυτό και είναι επίσης γνωστές ως Hoya Tricolor. |
 ^ Aglaonema 'Crete'. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυλλοφόρα φυτά που είχα ποτέ. Η ποικιλοχρωμία δεν περιορίζεται μόνο στα φύλλα ή μόνο στην adaxial πλευρά τους. Εμφανίζεται παντού και αυτό είναι που κάνει αυτό το φυτό τόσο όμορφο. |
 ^ Dracaena 'Lemon Lime'. Οι Δράκαινες είναι παχύφυτοι θαμνίσκοι με όμορφο φύλλωμα και ενδιαφέρουσες καλλιεργούμενες ποικιλίες, όπως και η εικονιζόμενη. |
 ^ Tradescantia zebrina 'Quadricolor': μια εντυπωσιακή και σπάνια ποικιλία με τετραχρωμία. |
Πηγές
1. Variegated Leaves, UCLA College
2. Barbara McClintock and the Discovery of Jumping Genes (Transposons), περιοδικό Nature
3. Defensive masquerade by plants, Biological Journal of the Linnean Society
4. The plant that pretends to be ill, BBC News
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου