ενημέρωση: 28 Δεκεμβρίου 2018
Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στη γενική και ειδικότερη φροντίδα των παχύφυτων κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όπου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλές και η ατμοσφαιρική υγρασία είναι χαμηλή. Για τον ορισμό του τι είναι παχύφυτο και τα είδη παχύφυτων που υπάρχουν, δείτε τη σελίδα: Παχύφυτα: ορισμός - εισαγωγή - είδη.
Μόλις ακούμε για παχύφυτα (αλλά και κάκτους που έχουν παρόμοιες ανάγκες) και χειμώνα, το μυαλό μας πηγαίνει συνήθως μόνο στο πότισμα. Δεν είναι όμως μόνο το πότισμα ο κρίσιμος παράγοντας για αυτή την εποχή, καθώς η κάθε πτυχή φροντίδας αποτελεί έναν κρίκο στη συνολική φροντίδα των παχύφυτων.. Τα παχύφυτα περιλαμβάνουν μια τεράστια ποικιλία διαφορετικών φυτών, μερικά από τα οποία έχουν πολύ συγκεκριμένες ανάγκες. Παρακάτω θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να κρατήσουμε τα παχύφυτα στο σπίτι ή στο γραφείο ζωντανά κατά τη διάρκεια του χειμώνα και να μην τα στρεσάρουμε. Ένα παχύφυτο που είναι στρεσαρισμένο και υποφέρει, προσβάλλεται και πιο εύκολα από ασθένειες. Στο τέλος του άρθρου παραθέτονται και συμβουλές για τη διαχείμαση παχύφυτων εκτός σπιτιού ή γραφείου.
Τα παχύφυτα σε εσωτερικούς χώρους έχουν συχνά τη συνήθεια να γίνονται ψηλόλιγνα, σαν να τα τράβηξε κάποιος από επάνω, με αποτέλεσμα να έχουμε αδύναμα και άσχημα φυτά αργότερα την άνοιξη. Αυτό μπορεί να ελαχιστοποιηθεί λαμβάνοντας υπόψη τρεις σημαντικούς παράγοντες όταν φροντίζουμε τα παχύφυτα σε εσωτερικό χώρο κατά τη διάρκεια του χειμώνα:
- Φως
- Θερμοκρασία
- Νερό
Φως: ένας παράγοντας ζωτικής σημασίας και για το χειμώνα
Τα παχύφυτα ήδη από το φθινόπωρο όπου οι θερμοκρασίες αρχίζουν να πέφτουν και το φως να λιγοστεύει, ετοιμάζονται για τη διαχείμαση. Γνωρίζουν τι σημαίνει χειμώνας και γι' αυτό απαιτούν αντίστοιχα λιγότερο φως από ότι θα χρειάζονταν την άνοιξη και το καλοκαίρι. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορούμε να τα κρατάμε στο βάθος του δωματίου όπου δεν υπάρχει επαρκής φωτισμός. Ο μεγαλύτερος παράγοντας για να κρατήσουμε τα παχύφυτα ζωντανά κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι το φως. Το πολύ λίγο φως θα οδηγήσει τα παχύφυτα να κάνουν απεγνωσμένες προσπάθειες να βρουν επαρκή φωτισμό. Σε μια προσπάθεια προσέγγισης της μακρινής πηγής φωτός θα μακρύνουν ταχύτατα και δυσανάλογα το στέλεχος. Αυτό ονομάζεται εκχλοίωση. Βλέπε επίσης και ώχρωση. Τα παχύφυτα, γενικά, ευδοκιμούν στον ήλιο. Και το χειμώνα υπάρχει ήλιος αλλά δεν βγαίνει συχνά και επίσης δεν έχει την ίδια ένταση. Υπάρχει όμως καλός φωτισμός εκεί έξω, σε αντίθεση με τις συνθήκες σε εσωτερικό χώρο. Αυτές οι συνθήκες φωτός είναι δύσκολο να παρασχεθούν σε εσωτερικούς χώρους, αλλά μπορούμε να προσπαθήσουμε να τους δώσουμε όσο το δυνατόν πιο άμεσο φως κατά αυτή την κρίσιμη και δύσκολη εποχή γι' αυτά. Ένα παράθυρο με νότιο προσανατολισμό είναι το καλύτερο, καθώς κατά τη διάρκεια της ημέρας εισέρχεται το περισσότερο δυνατό φως στα παράθυρα με αυτό τον προσανατολισμό. Τα παράθυρα στα ανατολικά ή δυτικά έρχονται και αυτά στη δεύτερη θέση σε περίπτωση που δεν είναι εφικτός ένας προσανατολισμός προς το νότο. |
| Η θερμοκρασία φωτός μετριέται στην κλίμακα Kelvin |
Τεχνητός Φωτισμός
Τεχνητός φωτισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης και ως συμπληρωματικός σε κάποιο παράθυρο με προσανατολισμό στο βορά. Οι καλύτερες – αλλά και πιο ακριβές – για αυτή την περίπτωση είναι οι λάμπες LED, οι οποίες με μια πολύ χαμηλή κατανάλωση προσφέρουν πολύ πιο ισχυρό φωτισμό. Εάν μάλιστα προτιμήσουμε και σωληνοειδείς λαμπτήρες, αυτό θα είναι πολύ καλό, μιας και είναι πιο εύχρηστοι όταν θέλουμε να καλύψουμε για παράδειγμα κάποιο περβάζι παραθύρου, διότι μπορούν να καλύψουν το περβάζι απ' άκρη σ' άκρη. Στη δεύτερη θέση έρχονται οι σωληνοειδείς λαμπτήρες φθορισμού των οποίων τα lumen (μονάδα μέτρησης της έντασης του φωτός) είναι ελαφρώς πιο χαμηλά από αυτά των λαμπτήρων LED, αλλά καταναλώνουν και περισσότερο ρεύμα. Έπειτα είναι και οι Συμπαγείς Λαμπτήρες Φθορισμού (CFL bulbs) που είναι το ίδιο με τους σωληνοειδείς λαμπτήρες φθορισμού αλλά σε πιο συμπαγή μορφή. Οι κοινοί λαμπτήρες πυρακτώσεως είναι πολύ ζεστοί και εκπέμπουν λάθος φάσμα φωτός για την ανάπτυξη των φυτών. Είναι βέβαια και πολυδάπανοι σε κατανάλωση ρεύματος. Οποιονδήποτε τύπο λαμπτήρα και αν διαλέξουμε ας έχουμε υπόψη ότι θα κάνει τη μισή δουλειά δίχως ανακλαστήρα. Ο ανακλαστήρας διπλασιάζει ακόμα και τριπλασιάζει την εκπομπή του φωτός και επίσης η κλίση των εσωτερικών καθρεπτών του βοηθά έτσι ώστε το παχύφυτο να φωτίζεται και από τα πλάγια. Κάτι άλλο βέβαια που παίζει σημαντικό ρόλο είναι και η απόσταση του λαμπτήρα από τα φυτά, η οποία σε σκοτεινό χώρο δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 10 εκ. για λάμπα φθορισμού και τα 15 με 20 εκ. για λάμπα LED, πάντοτε σε συνάρτηση με τα Watt. Εάν ο λαμπτήρας βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη των 10 εκ. και 20 εκ. αντίστοιχα και τα φυτά δεν έχουν άλλου είδους πρόσβαση σε έντονο φως, τότε θα αρχίσουν και πάλι τη διαδικασία της εκχλοίωσης, όπως προαναφέρθηκε, όταν και η θερμοκρασία δεν είναι ελαττωμένη.
Συνεπώς, τα παχύφυτα κατά τη διάρκεια του χειμώνα χρειάζεται να έχουν κάθε μέρα τρεις με τέσσερις ώρες τουλάχιστον πρόσβαση σε άμεσο ποιοτικό φως.
 |
| Αρκετά παχύφυτα είναι εξαιρετικά ανθεκτικά σε χαμηλές θερμοκρασίες. Αρκεί βεβαίως να τους παρέχουμε προστασία και να μην τα εκθέτουμε άμεσα σε παγετό ή βροχή. Στην εικόνα είναι η Crassula muscosa f. variegata. |
Χαμηλές Θερμοκρασίες: ίσως εξίσου σημαντικές όσο και οι καλοκαιρινές
Τα περισσότερα παχύφυτα δεν χρειάζεται να διατηρούνται ιδιαίτερα ζεστά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το σημαντικό είναι να μην τους επιτρέψουμε να παγώσουν. Κατά μέσο όρο θερμοκρασίες στους 7℃ έως 12℃* θεωρούνται ιδανικές. Κρατώντας τα φυτά δροσερά τα βοηθούμε να εισέλθουν σε μια ημι-αδρανή κατάσταση, όπως περίπου η χειμέρια νάρκη στα άγρια ζώα που διαχειμάζουν. Μια ζεστή τοποθεσία ενθαρρύνει τα φυτά να αναπτυχθούν και με τη χαμηλότερη ένταση φωτός σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα φυτά να υποφέρουν από εκχλοίωση. Εάν όμως τα φυτά εισέλθουν σε αυτή την φάση της ημι-αδράνειας, με λιγότερες ανάγκες σε πότισμα και υποτυπώδη ανάπτυξη, αυτό θα τα βοηθήσει να φυλάξουν τις δυνάμεις τους και να δώσουν όλη τους την ενέργεια κατά την ενεργή φάση ανάπτυξης, που είναι η άνοιξη και το καλοκαίρι. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη ανάπτυξη, πιο πολλές, πιο συχνές και πιο εντυπωσιακές ανθοφορίες και πιο υγιή φυτά.Κάτι άλλο που επίσης χρειάζεται να προσέξουμε, είναι η θερμοκρασία στο περβάζι παραθύρου. Σε ένα περβάζι παραθύρου και κατά τη διάρκεια του χειμώνα που το καλοριφέρ βρίσκεται από κάτω, μπορούν να υπάρξουν τουλάχιστον τρεις διαφορετικές ζώνες θερμοκρασίας. Εάν υποθέσουμε ότι το περβάζι είναι φαρδύ και ότι έχουμε μικρές και μεσαίες γλάστρες, κάποιες από αυτές μπορεί το καλοκαίρι για εξοικονόμηση χώρου να τις είχαμε στοιβάξει σε σειρές. Οι μικρότερες (και χαμηλότερες) γλάστρες κοντά στο παράθυρο και οι μεγαλύτερες (και ψηλότερες) από τη μέσα πλευρά. Το χειμώνα όμως τα πράγματα αλλάζουν δραματικά. Ακόμη και αν το καλοριφέρ είναι συνεχώς αναμμένο, τα φυτά που βρίσκονται κοντά στο παράθυρο θα έχουν μια διαφορά θερμοκρασίας τουλάχιστον 12℃, σε σχέση με τα φυτά που βρίσκονται από τη μέσα πλευρά και σε θερμοκρασία δωματίου ή (συχνά) υψηλότερη.
Εδώ έχουμε τις εξής δύο επιλογές:
- τοποθετούμε τις μικρές γλάστρες με τα φυτά προς διαχείμαση κοντά στο παράθυρο και ρυθμίζουμε αναλόγως τη συχνότητα (μάλλον καλύτερα την έλλειψη) σε πότισμα.
- απομακρύνουμε τις μικρές γλάστρες από το παράθυρο και κρατάμε μόνο μια σειρά γλαστρών, αυτές που βρίσκονται πάνω από το καλοριφέρ
Πότισμα: μόνο τόσο όσο επιτρέπει η θερμοκρασία
Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, έπειτα από τον παράγοντα θερμοκρασία ακολουθεί ο παράγοντας νερό (πότισμα). Όταν οι θερμοκρασίες πέσουν, τα φυτά αρχίζουν να προετοιμάζονται για τη διαχείμαση και αντιστοίχως ελαττώνονται και οι ανάγκες τους σε νερό. Συνεπώς, τα παχύφυτα εκείνα που κρατάμε δροσερά χρειάζεται να τα ποτίζουμε μόνο όταν αρχίσουν να δείχνουν σημάδια αφυδάτωσης. Κατά τη διάρκεια του μεσημεριού που οι θερμοκρασίες είναι οι πιο υψηλές καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας μπορούμε να ποτίσουμε ελαφρώς το παχύφυτο όταν βλέπουμε ότι χρειάζεται πότισμα.Σε παχύφυτα όμως που κρατάμε στο περβάζι με το καλοριφέρ από κάτω στο φουλ, ε, εκεί όχι μόνο πρέπει να προσέχουμε να μην τα ξεχνάμε απότιστα αλλά και οι ανάγκες τους για φως θα είναι πιο αυξημένες, μιας και τους δείχνουμε ότι «ΟΚ, είναι εντάξει να συνεχίσετε να αναπτύσσεστε και τον χειμώνα, εγώ θα σας φροντίζω.». Σε οποιαδήποτε περίπτωση, θα πρέπει να προσέχουμε ώστε τα φύλλα να μην ακουμπάνε στο παγωμένο τζάμι του παραθύρου. Το πιθανότερο είναι ότι τα φύλλα σε εκείνο το σημείο θα νεκρωθούν και δεν αποκλείεται αυτό να έχει επίπτωση σε ολόκληρο το φύλλο και κατ' επέκταση και στο παχύφυτο. Οπότε το παχύφυτο χάνει έτσι περισσότερη ενέργεια, αντί να τη διαφυλάττει (χειμώνας σημαίνει διαφύλαξη ενέργειας και όχι ανάπτυξη).
Πόσο νερό χρειάζονται;
Το πόσο νερό χρειάζεται ένα παχύφυτο εξαρτάται από τους υπόλοιπους δυο άλλους παράγοντες που προαναφέρθηκαν: Φως, Θερμοκρασία. Όταν αυτοί οι παράγοντες γίνουν κατανοητοί, τότε αντιλαμβανόμαστε, μάλλον εύκολα, ότι το να ποτίζουμε ρίχνοντας πολύ νερό σε παχύφυτα που κρατάμε στη δροσιά είναι σαν να τα σκοτώνουμε. Στα παχύφυτα αυτά που κρατάμε στη δροσιά παρατηρούμε περισσότερο το φυτό και όχι τόσο το υπόστρωμα. Όταν τα φύλλα αρχίσουν ελαφρώς να ζαρώνουν, να μαζεύουν, να σταφιδιάζουν, τότε μόνο μπορούμε να ποτίσουμε ελαφρώς. Όπως προαναφέρθηκε, εάν κρατάμε τα φυτά στο περβάζι του παραθύρου με το καλοριφέρ αναμμένο από κάτω, τότε θα χρειαστεί να ρυθμίσουμε και τις ανάγκες των φυτών μας αντιστοίχως.
Δεν χρειάζεται λίπανση
Έπειτα από το ελαττωμένο φως, τις χαμηλότερες θερμοκρασίες και το λιγότερο πότισμα, ακολουθεί και το θέμα της λίπανσης, που βεβαίως δεν είναι απαραίτητο αυτή την περίοδο. Δεν λιπαίνουμε τα παχύφυτα το φθινόπωρο και το χειμώνα, ακριβώς επειδή δεν τα ενθαρρύνουμε να ξεκινήσουν να αναπτύσσονται. Όλα τα παχύφυτα πρέπει να λιπαίνονται μόνο κατά την ενεργή περίοδο ανάπτυξης και αυτό μόνο όσο κάθε παχύφυτο χρειάζεται. Σε διαφορετική περίπτωση η πολλή λίπανση θα «κάψει» το παχύφυτο και μάλλον θα καθυστερήσει την ανάπτυξή του παρά θα την ευνοήσει. Αφού συμβουλευτούμε τις πληροφορίες καλλιέργειας για κάθε παχύφυτο, θα δούμε ότι η περίοδος λίπανσης είναι την άνοιξη ή/και το καλοκαίρι.Διαχείμαση στα παχύφυτα δίχως θέρμανση
Πριν ολοκληρώσουμε αυτό το άρθρο ας πούμε και δυο λόγια για την περίπτωση που έχουμε κάποια παχύφυτα τα οποία επιθυμούμε να αφήσουμε να διαχειμάσουν δίχως καθόλου θέρμανση. Αυτό μπορεί να είναι εφικτό σε περιοχές όπου οι θερμοκρασίες δεν πέφτουν πολύ χαμηλά, όταν τα παχύφυτα είναι προστατευμένα από τις ακραίες καιρικές συνθήκες (μέσα σε φυτώριο, αποθήκη κ.λ.π.) και όταν είναι μέσα στο εύρος θερμοκρασιών που προαναφέραμε 7℃ έως 12℃. Το πρώτο πράγμα που θα προσέξουμε σε αυτή την περίπτωση είναι ο φωτισμός, να είναι κατάλληλος για τις συνθήκες του χειμώνα, δηλαδή να είναι επαρκής.Ήδη από τα μέσα φθινοπώρου ξεκινάμε σταδιακά να ποτίζουμε τα παχύφυτα όλο και λιγότερο. Και το χειμώνα χρειάζεται προσοχή, διότι όταν το έδαφος παγώνει, τα φυτά δεν μπορούν να απορροφήσουν νερό, αλλά συνεχίζουν να το χάνουν. Πολλά φυτά υποφέρουν από αφυδάτωση το χειμώνα που η ατμοσφαιρική υγρασία είναι χαμηλή. Αυτό συμβαίνει όταν ένα φυτό χάνει περισσότερο νερό μέσω της εξάτμισης από ό,τι μπορεί να απορροφήσει μέσω των ριζών του. Έτσι λοιπόν όταν έρθει η περίοδος με τις χαμηλές θερμοκρασίες, αυτό που θέλουμε είναι το χώμα στα παχύφυτα να είναι όσο το δυνατόν πιο στεγνό.
Το ελαττωμένο πρόγραμμα ποτίσματος θα πρέπει να διαρκέσει μέχρι να αρχίσουμε να βλέπουμε νέα ανάπτυξη στα φυτά, την άνοιξη. Ο καιρός μπορεί να είναι ακόμα κρύος, αλλά τα παχύφυτα θα εκτιμήσουν περισσότερο νερό καθώς αρχίζουν να μεγαλώνουν ξανά. Και αυτό διότι ακολουθούν και πάλι τους τρεις παράγοντες που αναφέραμε και στην αρχή:
- Φως
- Θερμοκρασία
- Νερό
 |
| Callisia fragrans: ένα παχύφυτο που δυσκολεύτηκε πολύ να βγάλει το χειμώνα στο παράθυρο με ΒΑ προσανατολισμό. |
* υπάρχουν πολλά διαφορετικά παχύφυτα με πολύ διαφορετικές ανάγκες. Υπάρχουν παχύφυτα των οποίων μόνο μερικά μέρη είναι χυμώδη, όπως ο βλαστός ή/και οι ρίζες. Αυτά συγκρατούν αντίστοιχα και λιγότερο νερό. Είναι ζωτικής σημασίας να συμβουλευόμαστε πρώτα τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε φυτού ώστε να το φροντίσουμε καλύτερα. Για τον ορισμό του τι είναι παχύφυτο και τα είδη παχύφυτων που υπάρχουν, δείτε τη σελίδα: Παχύφυτα: ορισμός - εισαγωγή - είδη.
Με πληροφορίες από:
Overwintering succulents indoors, How to care for succulents and cacti in winter, How often to water succulents in winter, LED light bulbs: comparison charts
.
χειμώνας, διαχείμαση, παχύφυτα, σπίτι, εσωτερικό χώρο, γραφείο
Ωραίο ποστ, με βοήθησε! Στα ελληνικά δεν βρίσκεις και πολλά!
ΑπάντησηΔιαγραφή